İhtarname Nedir? İhtarname Nasıl Çekilir?

İhtarname Nedir?

İhtarname, Noterlik Kanunu madde 98’de “Her türlü hukuki işlemlerde muhatabına kanun, sözleşme, örf ve adetten doğan hak ve isteklerin yazılı şekilde bildirilmesi veya haber verilmesi için yapılan işlemlere ihtarname veya ihbarname denir.” şeklinde tanımlanmıştır. Bir konu hakkında diğer tarafın dikkatini çekme anlamına da gelmektedir, genel anlamının dışında daha çok hukuksal bir terim olarak kullanılmaktadır.  

İhtarname Nasıl Çekilir?

İhtarname kişiyi bağlayıcı etkisi sebebiyle yanlış veya eksik hazırlanması halinde hak kaybına sebebiyet verebilir. Bu yüzden dikkat ve özenle oluşturulması gerekir. İhtarnamenin içeriğinde bulunması gereken birtakım zorunlu unsurlar vardır. Bu zorunlu hususlar Noterlik Kanunu madde 106’da sayılmıştır. Bunlar;

• İstemde bulunan ve diğer tarafın ad ve soyadları ile açık adresleri,
• İhtar ve ihbar konusu,
• İstemde bulunanın imzası,
• Tebliğ şerhi, noterin imza ve mührü ve tarih (yazı ve rakam ile).

İhtarname gönderme Noterlik Kanunu’na göre noterin görevleri arasındadır. Yukarıdaki unsurların yer aldığı ihtarname ilgili tarafından yazılıp notere getirilebileceği gibi notere de yazdırılabilir.

İhtarnameyi hazırlanırken kısa, net, açık ve tartışmaya yer vermeyecek ifadelerle metni oluşturmaya dikkat edilmelidir. Bir dava dilekçesi gibi değerlendirilmemesi gerekir. Bununla birlikte ihtarname işlemleri Noterlik Kanununda öngörülen yazılı şekil ve şartlara uygun yapılmalıdır.

Hangi Durumlarda İhtarname Çekilir?

Her türlü hukuki işlemde kullanılabilecek ihtarname günümüzde sıklıkla ticari sözleşmelerden doğan yükümlülüklerin tebliğ edilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Bununla birlikte işten ayrılma ve göreve son verme gibi süreçlerde ortaya çıkan kıdem ve ihbar tazminatlarının ödenmesi için çalışan tarafından işveren kişiye de ihtarname çekilmesi mümkündür.

İhtarname ihtarın ana nedenini oluşturan yazının karşı tarafına çekilir. Dolayısıyla yapılan bir sözleşmede ödeme tarihine konulan tutarın muhatabı olan kişiye ihtarname çekilir. Bu kişi ödeme zamanı geçmiş ve hala ödemeyi gerçekleştirmemişse ihtarın amacı ona uyarı vermektir. Kısaca özetlemek gerekirse; taraflar arasındaki bir borç ilişkisinde borcu olan kişinin borcunu ödemesi ve ödeme zamanını geçirmiş olması durumunda bu kişiye ihtarname çekilir. 

İhtarnamenin çekilmesi için, sözleşmede belirlenmiş bir ödeme zamanı olması ve o ödeme zamanının aşılmış olması gerekmektedir. Eğer ödeme zamanı geçmemişse,  ihtarnamenin yollanmasının hukuki anlamda bir dayanağı yoktur. İhtarname çekildikten sonraki süreç içinde herhangi bir hukuki anlaşmazlık ya da bir problemle karşılaşmamak için ihtarnamenin noter tasdikli olarak çekilmesi son derece önemli bir noktadır. 

İhtarname çekilebilecek durumlardan birkaçını ise şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Kira ödemelerini yerine getirmeyen kiracılara ev sahibi tarafından ihtarname çekilebilir.
• Sitenin giderlerini karşılamayan, aidat borcunu ödemeyen kişilere apartman yönetimi tarafından ihtarname çekilebilir.
• Alacak verecek davalarında, çeşitli iş davalarında, karşılıklı anlaşmazlık yaşanması durumunda ve bu anlaşmazlıkların hukuksal boyutlara ulaşması durumunda ihtarname çekilir.

İhtarnamenin Konusunu Neler Oluşturur?

İhtarname her türlü sözleşmenin kurulması ya da sona erdirilmesi, sözleşmeden doğan hakkın ileri sürülmesinden  kaynaklanabileceği gibi hakkın ihlal edilmesini önleme, ihlalin sona erdirilmesi amacıyla da hazırlanabilir. İhtarnamenin hazırlanacağı hallere birkaç örnek verilebilir. Bunlar;

1. İşçi, işverene göndereceği ihtarnameyle kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai alacağı, ücret alacağı gibi işçilik alacaklarını isteyebilir. Bu durumda işçinin alacakları zamanaşımına uğramayacak, işçi ihtarnameyi çektikten sonra zamanaşımı kesilecektir. Ayrıca işçi iş ilişkisini sona erdirirken buna ilişkin sebebini ve taleplerini de ihtarnameyle iletmesinde hukuki fayda vardır.  
2. İşçinin iş sözleşmesi, işveren tarafından haksız yere feshedildiği durumlarda işçi işe iade davası açabilir. İş mahkemesinin işe iade kararını tebliğ alan işçi 10 gün içinde işverene işe başlama başvurusu yapmalıdır. Burada bir şekil şartı öngörülmemiştir fakat başvuru ihtarnameyle yapıldığı takdirde ilerde sürenin kaçırılmış olmasına ilişkin çıkabilecek hukuki uyuşmazlıklarda ihtar kesin delil oluşturacaktır.  
3. Borçlar Kanunu madde 117 gereği muaccel bir borcun borçlusu alacaklının ihtarıyla temerrüde düşürülür. Faizin ihtarname gönderilmesi ile başladığı durumlarda ihtarnamenin muhattabın eline geçmesiyle faiz işlemeye başlar.  
4. Kiracının kira bedelinini ödemediği durumlarda kiracıya gönderilecek ihtarla kira bedelinin ödenmesi için 30 günlük süre tanınır. Süre sonunda kira bedeli ödenmezse sulh hukuk mahkemesine tahliye davası açılabilir.
5. Terk sebebiyle açılacak boşanma davalarında, terk eden eşe, terki takip eden dördüncü ayın sonundan itibaren iki ay içinde eve dönmesi yönünde ihtar gönderilmelidir. Bu ihtar noter aracılığıyla da yapılabilir.

İhtarname alacaklı ve iyi niyetli borçlu için faydalı bir araçtır. Bu yönüyle borçluya uyarı niteliğini haizdir. Aynı zamanda ileride yaşanabilecek hukuki uyuşmazlıklarda dava dosyasına eklenebilecek delil olarak kullanılabilir. Dolayısıyla ihtarname  hak kaybına uğramamak adına dikkatle ve yasalara uygun şekilde kaleme alınması gereken hukuki bir metindir.